Bu haber 1382 kere okunmuş. 01.01.2020 Çarsamba 17:43

Paylaş Tweetle Paylaş Yorum Yap

Edremit Kazdağları eteklerinde bulunan Güre Mahallesinde, 100 yıl önce kurulan zeytinyağı fabrikasında, binlerce yıl önce kullanılan eski usül taş baskı yöntemiyle zeytinyağı üretimine devam ediliyor. Edremit’e13 kilometre uzaklıktaki Güre’de Ferhatoğlu aile tarafından 1918 yılında kurulan fabrikada, 5 kuşaktan bu yana taş baskı yöntemiyle soğuk sıkım zeytinyağı elde ediliyor. Kontinü sisteme göre yüzde 25 daha az zeytinyağı elde edilen taş baskı yönteminde, sıcak suyla temas etmeyen zeytinlerin, yağa geçen aroması, vitamin ve polifenol değerleri ise daha yüksek seviyede elde ediliyor. 1918 yılında kurulan zeytinyağı fabrikasına 5 kuşaktan beri geleneksel yöntemlerle zeytinyağı imalatını sürdüren Agah Ferhatoğlu, Edremit Körfez’inde taş baskı yöntemiyle zeytinyağı sıkımı gerçekleştiren 3 fabrika kaldığını söyledi. Ferhatoğlu, “Taş baskı sıkım sistemi yüzlerce yıldır olan bir sistem. Kontinüye göre daha zor, daha meşakkatli bir geleneksel bir sistem. Taş baskı soğuk sıkım sistemde işlenebilen zeytin kapasitesi kontinüye göre daha az. Ama her ikisinin de müşterisi ayrı. Taş baskı, Kasım-Aralık aylarında zeytinin yeşilden siyaha döndüğü zaman içinde, pembeleşip olgunlaştığı zaman sıkılan zeytinlerden elde edilen yağdır. Kontinü sisteme göre ayırt edilen özelliği devirdeki sürtünmeye maruz kalmamasıdır. Yüksek ısıya maruz kalmamasıdır. Taş değirmende sıkılır. Daha sonra keten, kıl çuvallara konur ve pres sistemiyle sıkılır. Taş baskı sisteminde günde 6- 7 ton civarında olan kapasitemiz kontinü zeytinyağı fabrikamızda ise 60- 70 tona kadar çıkabiliyor” dedi. Taş baskı yöntemiyle sıkılan zeytinlerin sofraya geliş yolculuğunu anlatan Agah Ferhatoğlu süreci şu şekilde anlattı: “Zeytinleri tarladan kadınlı, erkekli tayfalarımızın aracılığıyla toplanıyor. Gün içinde toplanan zeytinler, kasalara ve çuvallara konup taş baskı zeytinyağı fabrikasına geliyor. Burada bant aracılığıyla yıkama haznesinde temizlenen ve yapraklarından ayrılan zeytinler, daha sonra taş değirmende ezilerek hamur haline getiriliyor. Ezilen zeytinler daha sonra kıl çuvallara konuyor ve içinde zeytin hamuru bulunan kıl çuvallar üst üste dizilerek preslenip yağları sıkılıyor. Taş baskıda sıktığımız yağ polifenoller bakımından, E Vitamini bakımından ve antioksidan bakımından çok zengin bir yağ. Fabrikada sıkılan yağlar çok sürtünmeye maruz kalıyor o da haliyle olumsuz etkiliyor. Burada sürtünmeye maruz kalmadan sıkarak çıkarttığımız zeytinyağları daha kaliteli oluyor. Kontinü sisteme göre yüzde 20-25 oranında daha az zeytinyağı elde edilen taş baskı yönteminde, fiyatlarda aynı oranda daha yüksek oluyor.” Taş baskı soğuk sıkım zeytinyağı üretiminde Pakistan ve Hindistan’da bulunan jut bitkisinin liflerinden imal edilen çuvalların kullanıldığını belirten zeytinyağı fabrikasının koordinatörü Abdullah Şengören “Zeytin ağacının Cenabı Allah tarafından insanlara bahşedildiğinden beri, taş baskı insanlar tarafından bir şekilde yapılmaktadır. 5 bin seneden beri taş değirmenlerde aynı buğday gibi ezilerek hamur haline getiriliyor ve yağlıklara dökülerek imal edilmektedir. Edremit’te de bu geleneği Ferhatoğlu ailesi sürdürmekte. Torbaların içine hamur halindeki zeytinler konuyor. Her bir torba 3- 3.5 kilo alır bu hamurdan. 70- 80 torba üst üste konularak baskı makinesine zeytinyağı kendi kendine akmaya başlar. Buradaki sıcaklık 18- 20 derece arasındadır. Buradaki işlem tamamen soğuk baskıdır. Bu da zeytinin içindeki minerallerin, vitaminlerin bu yağa geçmesini ve insanlara daha faydalı bir halde tüketilmesini sağlamaktadır. Taş baskıyla elde edilen zeytinyağının nefaseti ve güzelliği hemen fark edilir” dedi. Haber ve fotoğraf: Pervin BÖLÜKBAŞI